Thử tưởng tượng bạn có thể hiểu chú mèo của mình đang “nói” gì? Baidu, gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc, vừa nộp bằng sáng chế cho hệ thống AI dịch tiếng động vật thành ngôn ngữ con người. Liệu công nghệ này có mở ra cánh cửa giao tiếp sâu sắc hơn với thú cưng?
Bạn đã bao giờ tự hỏi chú mèo cưng kêu meo meo để đòi ăn, phàn nàn, hay chỉ muốn trò chuyện? Baidu, công ty sở hữu công cụ tìm kiếm lớn nhất Trung Quốc, đang đặt cược vào trí tuệ nhân tạo (AI) để biến điều đó thành hiện thực. Theo tài liệu bằng sáng chế được công bố bởi Cục Sở hữu Trí tuệ Quốc gia Trung Quốc vào tháng 5/2025, Baidu đề xuất một hệ thống AI có thể dịch tiếng kêu, hành vi và tín hiệu sinh lý của động vật thành ngôn ngữ con người. Công nghệ này hứa hẹn không chỉ giúp hiểu thú cưng tốt hơn mà còn mở ra một kỷ nguyên mới trong giao tiếp giữa người và động vật.
Hệ thống của Baidu hoạt động thế nào? Nó thu thập dữ liệu từ động vật – tiếng kêu, cử chỉ, thậm chí nhịp tim hay chuyển động cơ thể – sau đó xử lý và phân tích bằng AI để xác định trạng thái cảm xúc, như vui, buồn, hay lo lắng. Những cảm xúc này được gắn với ý nghĩa cụ thể và chuyển thành câu từ con người hiểu được. Baidu cho rằng hệ thống có thể “tăng cường sự thấu hiểu cảm xúc và giao tiếp hiệu quả giữa người và động vật”. Ví dụ, một tiếng meo meo dài có thể được dịch thành “Tôi đói” hoặc một cái vẫy đuôi chậm rãi của chó có thể là “Tôi đang thư giãn”.
Hình ảnh chỉ mang tính chất minh họa.
Ý tưởng này không mới. Các nhà khoa học từ lâu đã cố gắng giải mã ngôn ngữ động vật. Ngoài Trung Quốc, Dự án CETI (Sáng kiến Dịch thuật Cá voi) từ năm 2020 đã dùng AI để nghiên cứu tiếng kêu của cá voi tinh, trong khi Earth Species Project, được hỗ trợ bởi Reid Hoffman của LinkedIn, cũng tìm cách dịch tín hiệu động vật bằng công nghệ. Nhưng Baidu, với nguồn lực khổng lồ và kinh nghiệm AI – thể hiện qua mô hình Ernie 4.5 Turbo ra mắt tháng 4/2025 – có thể đưa cuộc chơi lên một tầm mới.
Tuy nhiên, con đường phía trước không dễ dàng. Baidu thừa nhận dự án vẫn trong giai đoạn nghiên cứu, chưa có thời gian cụ thể để ra sản phẩm. Trên mạng xã hội Weibo, ý tưởng này gây tranh cãi. Một số người hào hứng với viễn cảnh hiểu rõ thú cưng hơn, nhưng không ít người hoài nghi: “Nghe thì hay, nhưng liệu có hoạt động ngoài đời thực không?”. Thách thức nằm ở chỗ: Làm sao AI phân biệt được sắc thái cảm xúc phức tạp của động vật? Một tiếng kêu có thể mang nhiều ý nghĩa tùy ngữ cảnh, và hành vi động vật thường khó dự đoán. Hơn nữa, việc thu thập dữ liệu sinh lý – như nhịp tim – đòi hỏi thiết bị phức tạp, có thể không thực tế cho người nuôi thú cưng thông thường.
Dù vậy, tiềm năng của công nghệ này rất lớn. Nếu thành công, nó không chỉ giúp chủ nuôi hiểu thú cưng mà còn hỗ trợ các lĩnh vực như thú y, bảo tồn động vật, hay thậm chí nghiên cứu hành vi động vật hoang dã. Hãy tưởng tượng các bác sĩ thú y biết chính xác chú chó đang đau ở đâu, hay các nhà bảo tồn hiểu được nhu cầu của một loài đang nguy cấp. Baidu, vốn tiên phong trong AI kể từ khi ChatGPT ra mắt năm 2022, có đủ nguồn lực để biến ý tưởng này thành hiện thực, dù Ernie – chatbot của họ – đang gặp khó khăn trong cạnh tranh thị trường.
Nhưng bạn nghĩ sao? Liệu một ngày bạn có thể “trò chuyện” với chú mèo của mình qua một ứng dụng AI? Hay đây chỉ là giấc mơ công nghệ xa vời? Công nghệ của Baidu nhắc chúng ta rằng ranh giới giữa con người và động vật có thể gần hơn ta nghĩ – nhưng để vượt qua nó, cần nhiều hơn một thuật toán thông minh.
