Một người phụ nữ mới chuyển đến thành phố lạ. Cô chưa quen ai, nhưng một ngày, cô ghé vào cửa hàng đồ cũ, sờ tay lên chiếc áo da cũ, chiếc đồng hồ xưa, và cuốn sách sờn rách. Những món đồ ấy – với câu chuyện và dấu vết của người từng sở hữu – làm cô thấy ấm áp lạ thường. Các nhà nghiên cứu Feifei Huang và Ayelet Fishbach phát hiện qua bảy nghiên cứu rằng người cô đơn thường thích đồ cũ, có lẽ vì họ tìm kiếm sự kết nối vô hình. Dù chỉ đi mua sắm, ta vẫn bị dẫn dắt bởi những mong muốn sâu xa mà ta không luôn nhận ra.
Những khao khát này ảnh hưởng đến suy nghĩ, cảm xúc và hành động của ta một cách bất ngờ. Ta ít khi để ý, nhưng chúng kéo ta theo, định hướng lựa chọn, ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần, và quyết định cuộc sống ta tốt hay tệ. Ai cũng có những khao khát ấy; vấn đề là ta đáp ứng chúng thế nào. Đôi khi, ta làm điều đó sai cách, tự làm khổ mình, gây ra buồn bã và đau đớn.
Dù các nhà khoa học chưa đồng ý khao khát nào quan trọng nhất, có sáu điều cơ bản ảnh hưởng lớn đến cuộc sống. Nếu hiểu và xử lý đúng, ta có thể biến chúng thành động lực làm cuộc sống phong phú hơn. Để làm được, ta cần biết chúng là gì, cách ta thường cố gắng thỏa mãn chúng, và tìm cách tốt hơn để đáp ứng.
1. Muốn thuộc về | sống thật với chính mình
Ta muốn được yêu quý và chấp nhận, nên thường đeo “mặt nạ” để làm vừa lòng người khác. Thay vì là chính mình, ta giả vờ để phù hợp với mong đợi, tạo ra một hình ảnh an toàn hơn thực tế. Điều này tưởng là tốt, nhưng lại thành cái bẫy. Khi ta cần người khác công nhận để thấy mình có giá trị, ta giấu khuyết điểm, khoe điểm mạnh, và che giấu nỗi sợ – dẫn đến căng thẳng và tự dối mình.
Lâu dần, ta tự cô lập vì khoảng cách giữa con người thật và con người giả ngày càng lớn. Xã hội bảo ta phải hoàn hảo mới đáng yêu, nhưng thật ra, cảm giác thuộc về đến từ việc chấp nhận cả tốt lẫn xấu của mình, để kết nối thật sự với người khác.
2. Muốn hiểu biết | tập trung vào hiện tại
Nếu lạc vào nơi lạ, bạn sẽ tìm biển báo hay dấu hiệu để biết mình đang ở đâu. Tâm trí cũng vậy: khi hoang mang, nó nhìn về quá khứ tìm gợi ý hoặc tưởng tượng tương lai để yên tâm, cố gắng kiểm soát mọi thứ. Nhưng điều này có thể khiến ta lo lắng và tiếc nuối mãi không thôi.
Thay vào đó, sống chánh niệm giúp ta bình tâm – không cần đào xới quá khứ hay lo xa. Jon Kabat-Zinn nói chánh niệm là “chú ý ngay lúc này, không phán xét.” Đừng bận tâm mình phải ở đâu, hãy sống và hành động ngay tại đây, ngay bây giờ.
3. Muốn cảm nhận | đón nhận mọi cảm xúc
Ta thích cảm xúc – xem phim buồn để khóc, nghe nhạc để nhớ, đọc chuyện để vui hay sợ. Từ nhỏ, ta đã tò mò khám phá thế giới bằng mọi giác quan. Nhưng lớn lên, ta lại tránh những cảm xúc mạnh, đau đớn, hay khó đoán. Ta nghĩ chỉ cần giữ niềm vui và bỏ khó chịu là sẽ hạnh phúc. Nhưng làm vậy, ta không chỉ tránh đau mà còn làm mình chai sạn với cuộc sống. Cảm xúc là bài học từ quá khứ hiện lên trong hôm nay, giúp ta khôn ngoan hơn nếu ta không chạy trốn chúng.
Đừng chỉ tìm vui – hãy chấp nhận mọi cảm giác, học từ chúng. Né tránh làm ta nghĩ khó chịu là xấu, nhưng ai cảm nhận sâu sắc sẽ thấy cuộc sống thú vị hơn. Khi sống cùng cảm xúc thay vì chống lại, ta mới thực sự sống trọn vẹn.
4. Muốn rõ ràng | chấp nhận sự lộn xộn
Ta thích mọi thứ gọn gàng, dễ hiểu – ngay cả khi cuộc sống rối ren. Ta coi những điều mâu thuẫn bình thường – như yêu ai đó nhưng vẫn bực mình – là vấn đề cần sửa. Ta bám vào những câu chuyện đơn giản để thấy yên tâm, dù chúng không đúng sự thật. Nhưng rõ ràng thật sự không phải là ép mọi thứ vào khuôn, mà là chấp nhận sự lộn xộn và tìm cách sống tốt trong đó.
Hãy thư giãn: khi trẻ con cãi nhau, ta không cần chọn đúng sai, chỉ cần nhìn. Hãy xem suy nghĩ như một trải nghiệm, không phải chân lý. Tâm trí sẽ nhẹ nhàng hơn, ta giữ cái cần, bỏ cái thừa, và sống thoải mái mà không cần mọi thứ phải hoàn hảo.
5. Muốn ý nghĩa | tìm giá trị từ bên trong
Thế giới khiến ta chạy theo sự công nhận – tiền, danh tiếng, lời khen – thay vì niềm vui từ chính mình. Nhưng dù cố đến đâu, những thứ đó cũng không làm ta thỏa mãn lâu. Chúng vui tạm thời, rồi để lại cảm giác trống rỗng. Ý nghĩa thật sự phải đến từ bên trong, không vay mượn được từ ai.
Ta sợ thử điều mới vì lo thất bại hay bị chê. Ta nghĩ giá trị của mình nằm ở vai trò xã hội – làm sếp lớn, cha mẹ tốt, hay luôn vui vẻ. Nếu khác đi, ta sợ bị coi là vô dụng. Nhưng hạnh phúc thật sự là sống đúng với điều mình trân trọng, không phải làm theo danh sách “phải thế này.” Mỗi người cần tự tìm con đường của mình.
6. Muốn giỏi giang | yêu thích quá trình học
Từ nhỏ, ta đã thích thử nghiệm – xếp gỗ, buộc dây giày – không vì phần thưởng, mà vì vui khi làm được. Dù ai cũng muốn giỏi, ta thường làm sai cách. Ta ám ảnh với việc chứng minh mình tốt, thay vì tận hưởng việc tiến bộ, và quên mất niềm vui ban đầu của việc học.
Tâm trí ta ghét chậm chạp – ta muốn giỏi ngay, không muốn ngượng ngùng hay vụng về. Khi không được như ý, ta nản, thất vọng, xấu hổ. Vì vậy, ta bỏ học kỹ năng mới – thẻ gym để đó, đàn phủ bụi – và nghĩ mình không có tài. Thật ra, giỏi không phải do bẩm sinh, mà do kiên nhẫn, chịu khó, và yêu thích hành trình. Ai thích cả những lúc khó khăn sẽ là người thành công.
Biến khao khát thành sức mạnh
Những khao khát này lặng lẽ định hình cuộc sống của ta. Nếu không để ý, chúng có thể khiến ta buồn bã, cô đơn, nghi ngờ bản thân, mắc kẹt trong né tránh và tìm kiếm sự công nhận. Nhưng nếu hiểu và dùng đúng cách, chúng dẫn ta đến kết nối, sự sáng suốt và phát triển. Đừng dập tắt chúng – hãy đáp ứng chúng để cuộc sống rộng mở hơn.
Khi ta sống thật thay vì giả vờ, sống trong hiện tại thay vì kiểm soát, đón nhận cảm xúc thay vì né tránh, ta sống đầy đủ hơn. Ta không cần mọi thứ phải rõ ràng, mà có thể chấp nhận sự lộn xộn. Ý nghĩa không còn là chạy theo lời khen, mà là tạo điều của riêng ta. Và việc muốn giỏi sẽ là niềm vui học hỏi, không chỉ là thành công.
Ta sẽ luôn có khao khát – đó là con người. Nhưng khi hiểu chúng, ta không để chúng điều khiển nữa, mà dùng chúng để tạo nên một cuộc sống thật sự của mình.
Không có bình luận nào.